Tablica HATABS

   Do dzisiaj zaskakuje przemyślany przez projektantów system operacyjny Atari. Dla wygody maksymalnie uproszczono użytkowanie urządzeń wbudowanych do Atari, wszelkich produkowanych peryferii oraz przewidziano możliwość pracy z urządzeniami jeszcze nie istniejącymi. Te ułatwienia na poziomie systemu to programy, które dzisiaj nazwalibyśmy sterownikami urządzeń. W systemie operacyjnym komputera istnieje tablica HATABS ( HAndler TABleS – tablica sterowników ) definiująca wedle wspólnego schematu jakie urządzenia są do dyspozycji i gdzie znajdują się procedury obsługujące funkcje urządzeń.

Dla przykładu w „gołym” ( świeżo uruchomionym ) Atari mamy w tej tablicy sterowniki urządzeń:

• S:  sterownik ekranu (screen), na który można np. wysłać linię tekstu
• K:  sterownik klawiatury (keyboard), z którego możemy pobrać informację o naciśnięciu klawisza
• E: edytor ekranowy (editor) będący połączeniem S: i K:, można pisać po ekranie, np. BASIC
• C: sterownik magnetofonu (casette), obsługuje magnetofony Atari, lecz nie tylko
• P: sterownik drukarki (printer), obsługuje drukarki ATARI i innych producentów

Jeżeli podłączymy do Atari stację dyskietek z dyskietką zawierającą jakiś DOS, to dzięki zawartym w systemie operacyjnym procedurom nastąpi załadowanie ze stacji DOS, którego zadaniem będzie np. instalacja w HATABS kolejnego urządzenia o nazwie:

• D: sterownik stacji dyskietek (disk), obsługa wszelkich funkcji stacji dyskietek dla danego DOS

W latach 80-90 powstało bardzo dużo systemów turbo do magnetofonów. Dobrze napisane systemy albo modyfikowały istniejące sterowniki dla urządzenia C: albo wprowadzały w czasie rozruchu do systemu swoje sterowniki, np.:

• T:  system turbo dla magnetofonu (turbo),
• C2:  j.w. – liczba 2 lub inna w nazwie urządzenia, np. dla rozróżnienia szybkości transmisji

W tych samych latach dużym zainteresowaniem cieszyła się transmisja modemowa. Firma Atari produkowała modemy oraz interfejsy RS-232 do modemów i zależnie od konstrukcji sterownik urządzenia mógł być wprowadzany do systemu w czasie rozruchu urządzenia, z DOS, cartridge, instalując kolejne urządzenie, np.:

• R:  sterownik kontrolera RS232 do obsługi Atari z tym złączem lub innego producenta
• T:  urządzenie terminalowe (terminal), j.w.
• M: sterownik modemu

Jest rok 2014. Jesteśmy tu i teraz. Liczba projektowanych i sprzedawanych urządzeń rozszerzających możliwości komputera Atari ciągle wzrasta. Nawet twórcy oprogramowania nowych urządzeń nie zapominają o standardzie. Niesamowitą kartę graficzną VBXE obsłuży nawet początkujący i nawet w języku Basic, ponieważ twórcy nie zapomnieli o napisaniu sterownika, w tym przykładzie dla urządzenia ekranowego:

• S2:  sterownik ekranu dla karty graficznej VBXE

Ze znanych urządzeń wymienię jeszcze:

• W:  sterownik okienek (windows), obsługa okien a’la programy dla PC
• F:  sterownik kompresji danych, obsługujący w locie kompresję i dekompresję danych

Przy stosowaniu się do prostych zasad, obsługa urządzeń wewnętrznych lub zewnętrznych nie nastręcza większych trudności i poradzi sobie z nią nawet początkujący. Jak może to być proste można przekonać się na przykładzie drukowania z Atari. Każdy kto chce może napisać sterownik czegokolwiek. Może to być sterownik zewnętrznego lub wewnętrznego urządzenia. Może to też być sterownik wirtualnego urządzenia lub obiektu programowego. Można też sterować zachowaniem programu w pamięci komputera, zdarzeniami, etc.

Główną ideą sterownika jest/powinno być możliwość wykorzystania w różnych aplikacjach, systemach operacyjnych, językach programowania, reguły ich wywoływania, dzięki czemu zawsze! to samo polecenie wywołuje np. zapis lub odczyt danych. Wadą niektórych sterowników jest sposób umieszczenia ich w pamięci komputera, niemożność deinstalacji oraz to, że niektóre są pisane pod konkretne środowiska i mogą nie działać w innych.

2016-08-23 Aktualizacja: znalezione sterowniki urządzeń

• J: sterownik urządzeń wpinanych w porty dżojstików, umożliwia łatwe ustawianie kierunków działania bitów PORTA, Marek Ruta, Moje Atari 6/91, str. 17
• P: sterownik centronics 7bit, umożliwia wydruk tekstu na większości znanych drukarek wyposażonych w to łącze, Janusz B. Wiśniewski, Komputer 9/88, str. 24
• P: sterownik centronics 7bit, j.w, Marek Renner, Bajtek 11/88, str. 6
• W: sterownik okienek, L Pasternak, J Pelc, Moje Atari
• H: sterownik druku, umożliwia wydruk pełnego zestawu znaków Atari na drukarkach kompatybilnych z EPSON FX, J. Żuk, T. Żuk, Bajtek 5-6/90, str. 8
• V: sterownik syntezatora mowy Votrax
• F: cat food, kompresor/dekompresor, RIP, Tajemnice Atari 6-7/93, str. 3
• G: program GET-IT-RIGHT-II, generator sum kontrolnych listingu w Basic, Atari User vol. 4 no. 3, lipiec 1988, strony 36-38
• G: Super Text, 80 lub 40 znaków w wierszu, Rafał Mantiuk, Tajemnice Atari 5/91, str. 6

2014-08-02 Aktualizacja: przykładowe programy obsługujące kartę VBXE

Film powstał dawno, ale pasuje do tematu. Wnikliwi zauważą jak proste jest korzystanie z nieistniejącego kiedyś urządzenia jakim jest karta VBXE, w ramach prostego języka Turbo Basic XL, nawet przez tak niedoświadczonego użytkownika jak ja. Skorzystałem tylko z tego, że prawdziwi programiści napisali sterownik do systemu Atari instalujący urządzenie S2:. Sterownik jest bardzo dobrze udokumentowany, co uważam za normę.

Faktyczne użycie VBXE w TBXL w poniższym filmie zobaczysz mniej/więcej od 6-tej minuty: